خمیر سیلیکون چیست؟
خمیر سیلیکون یا گریس گرمایی در واقع نوعی خمیر و چسب رسانای گرمایی است. جنس چسب سیلیکون از نوع پلیمر بوده و بین قطعاتی که دارای گرمای زیاد بوده و قطعات انتقال دهنده گرما قرار می گیرند. عمده ترین محل استفاده از خمیر سیلیکون در رایانه های رومیزی است که بین پردازنده و هیت سینک (فن) روی پردازنده قرار می گیرد.
خمیر سیلیکون، نوعی ماده پلیمری خمیری شکل است که برای انتقال حرارت از یک قطعه تولید کننده گرما به قطعه گرما بر (انتقال یا گیرنده ی حرارت) استفاده می شود.
خمیر سیلیکون انواع مختلفی دارد که هر کدام ویژگی و کاربردهای خاص خود را دارد.
آیا خمیر سیلیکونی با جنس سیلیکون بهتر از بقیه است ؟
این نوع خمیرها که در داخل آنها از نوعی ماده سیلیکونی استفاده شده است و دلیل نام گذاری آنها نیز این مدل خمیرها می باشند. این مدل خمیرها کاربرد چندان بالایی در دنیای دیجیتال و الکترونیک امروزی ندارند و دلیل آن هم این است که خمیرهای نقرهای توانایی و رسانایی گرمایی بهتری نسبت به این مدل خمیرها دارند. امروزه عموماً خمیر سیلیکونیها به همراه یک قطعه خنک کننده یا Cooling Kitها به بازار عرضه میشوند.
انواع خمیر سیلیکون
خمیر سرامیکی :
خمیر سرامیکی همین خمیرهای سفید رنگ شفافی هست که توی بازار با قیمت های کم به فروش می رود. در این نوع خمیرها از پودر سرامیک استفاده شده است. خمیر سرامیکی کیفیت پایینی دارد و به هیچ عنوان به پای خمیر نقره ای نمی رسد.
خمیر سیلیکون :
بهترین نوع خمیر سیلیکون، خمیر سیلیکون اورجینال است. به همین خاطر خیلی گران است و زیاد هم تولید نمی شود. حتی بهترین خمیرهای نقره ای باز هم از خمیرهای سیلیکون اورجینال ضعیف تر هستند اما مدل هایی از خمیرهای نقره ای هست که فقط 2 درجه سانتیگراد با خمیر سیلیکون های اورجینال فرق دارد. در حال حاضر بعید است که خمیر سیلیکون اورجینال پیدا کنید.
کاربردهای متفاوت خمیر سیلیکونی
کاربردهای خمیر سیلیکونی :
استفاده صنعتی :
گریس سیلیکون معمولاً برای روانکاری و حفظ بسیاری از انواع قطعات لاستیکی مانند حلقه های اورینگ، بدون تورم یا نرم شدن لاستیک استفاده می شود، اما به دلیل این عوامل برای لاستیک سیلیکونی منع مصرف دارد. به عنوان یک مهار کننده خوردگی و روان کننده در مناطق تماس غیر فلز-فلز عمل می کند.
گریس سیلیکون در حلال های آلی مانند تولوئن، زایلن، ارواح معدنی و هیدروکربن های کلر محلول است. در متانول، اتانول و آب نامحلول است.
گریس حرارتی اغلب از یک پایه گریس سیلیکونی به همراه پرکننده های رسانای گرمایی تشکیل شده است. به جای کاهش اصطکاک، برای توانایی های انتقال حرارت استفاده می شود.
گریس سیلیکونی خالص به طور گسترده ای در صنعت لوله کشی در شیرآلات و آب بندی ها و همچنین در تجهیزات دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. این به دلیل عدم خطر بلع است. دستگاه های برقی از گریس سیلیکون برای روانکاری آرنج های جدا شونده، در خطوطی که باید دمای بالا را تحمل کنند، استفاده می شوند. گریس های سیلیکونی عموماً دارای محدوده دمای عملیاتی از -40 تا 200 درجه سانتی گراد (-40 تا 392 درجه فارنهایت) هستند و برخی از نسخه های درجه حرارت بالا این محدوده را کمی افزایش می دهند.
برق :
گریس های سیلیکونی عایق الکتریکی هستند و اغلب روی اتصالات الکتریکی، به ویژه اتصالات لاستیکی، به عنوان ابزاری برای آب بندی و محافظت از کانکتور استفاده می شود. در این زمینه آنها اغلب به عنوان گریس دی الکتریک نامیده می شوند.
استفاده معمول از این نوع در اتصال با ولتاژ بالا مربوط به شمع موتورهای بنزینی است، جایی که گریس روی صندلی لاستیکی سیم پلاگین زده می شود تا به لغزش روی عایق سرامیکی دوشاخه، برای بستن چکمه لاستیکی کمک کند. و برای جلوگیری از چسبندگی لاستیک به سرامیک استفاده می شود.
چنین گریس هایی برای مقاومت در برابر درجه حرارت بالا که عموماً مربوط به مناطقی است که شمع در آن قرار دارد، فرموله شده اند و می توانند به قطعه نیز اعمال شوند (زیرا فشار تماس برای نفوذ به لایه چربی کافی است). انجام این کار در سطوح تماسی با فشار بالا بین فلزات مختلف، مزیت بیشتری برای آب بندی منطقه تماس با الکترولیت ها دارد که ممکن است باعث خوردگی سریع فلزات در اثر خوردگی گالوانیکی شود.
گریس سیلیکونی می تواند تجزیه شود و یک لایه عایق در کنار یا کناره های کنترلی ایجاد کند تا قطعه با قوس مواجه شوند و آلودگی می تواند باعث خرابی زودرس قطعه شود.
چه زمانی باید خمیر سیلیکون پردازنده را تعویض کنیم؟
تا اینجای مقاله، با کاربرد و انواع خمیر سیلیکون آشنا شدید و دانستید که این ماده یک بخش حیاتی برای سیستم محسوب می شود. اما شاید از خودتان بپرسید زمان تعویض خمیر سیلیکون کی فرا می رسد و هر چند وقت یکبار باید نسبت به تعویض آن اقدام کرد؟ اگر مدت زیادی از خریداری لپ تاپ یا کامپیوتر خانگی تان می گذرد و متوجه افزایش دمای غیر عادی در آن می شوید، احتمالا زمان تعویض خمیر حرارتی فرا رسیده است. یکی دیگر از نشانه های انقضای خمیر سیلیکون، کند شدن سیستم است؛ خرابی گریس گرمایی افزایش دمای سیستم را به دنبال دارد که می تواند موجب کند شدن سیستم عامل شود. گذشته از آن بسیاری از تکنسین ها توصیه می کنند که هر 1 الی 2 سال یکبار نسبت به تعویض این خمیر اقدام کنید تا سیستم در بهینه ترین حالت خود باقی بماند.
سوالات متداول در مورد خمیر سیلیکون:
آیا در خمیر سیلیکون فلزی نقره وجود دارد؟
به طور کلی ترکیبات خمیر سیلیکون ها نسبت به شرکت سازنده و قیمت نهایی آن متفاوت است. برخی از خمیر حرارتی های بالارده از مقادیر بسیار کمی نقره و آلومینیوم بهره می برند تا انتقال حرارت در آن ها به خوبی و در بهترین حالت ممکن انجام شود.
آیا می توان خمیر سیلیکون را در خانه عوض کرد؟
پیشنهاد می شود به دلیل حساس بودن پردازنده و سوکت مادربرد، این عملیات را به یک فرد متخصص واگذار کنید. البته اگر با قطعات سخت افزاری آشنایی کافی دارید می توانید با طی کردن چند مرحله ساده، خودتان نیز به تعویض خمیر سیلیکون اقدام کنید.