ﺳﻪشنبه, 13 خرداد,1404
آدرس ایمیل
info[@t]beh-zone.ir

آنچه در مورد لاک تراشی باید بدانید


آنچه در مورد لاک تراشی باید بدانید

روستاییان ساکن مناطق جنگلی درگذشته لوازم و ابزار موردنیاز روزمره خود را بیشتر از چوب تهیه می‌کردند و در این کار از تبحر خاصی برخوردار بودند. لاک تراشی از هنرهای اصیل و سنتی مردم خطه شمال ایران است.

استادکاران با استفاده از ریشه و تنه درختان جنگلی بدون بهره‌گیری از ابزار کار مدرن و با ابزاری مانند تیشه و مغار، ظروف چوبی مانند پارچ، لاکچه، لاک نان، لاک قند ریزکن، کَچِه، کوچِلِر، آب گردان، کِتِرا و ... که با نقوش اسطوره‌ای و الهام گرفته از طبیعت اطراف منقوش می‌شود، تولید می‌کنند در واقع لاک ظرفی بزرگ شبیه به تشت بوده و معمولاً از آن برای سابیدن کشک و یا خمیر کردن نان استفاده می‌کنند.

می‌توان چنین گفت که لاک تراش‌ها خراطان ماهری هستند و هنر لاک تراشی، هنر ابتکاری جنگل‌نشینان است و آنان با شناختی که از انواع درختان جنگلی دارند برای ساخت مصنوعات چوبی از چوب درختانی چون ونو، نمدار و انجیلی استفاده می‌کنند و با کمک گرفتن از ابزار کار بسیار ابتدایی، آثار زیبایی خلق می‌کنند.

هنرمندان لاک تراش به دلیل نرمی چوب درختان پهن برگ به راحتی می‌توانند بر روی آنان کار کرده و فرم و شکل دلخواه را ایجاد کنند، همچنین این گونه از درختان در برابر خشکی و رطوبت عکس‌العمل ناچیزی از خود نشان می‌دهند و در مقابل پیچیدگی، کج شدن و ترک خوردن مقاوم هستند. در بین درختان پهن برگ، تراش و فرم دهی به چوب درختان «ون» و «آزاد» به دلیل سختی آوندهای آنان بسیار مشکل است اما ظروف ساخته شده از آنها بسیار مقاوم بوده و از کیفیت بهتری برخوردار است.

 

استاد لاک تراش مراحل کار خود را به این ترتیب آغاز می‌کند که پس از برش چوب، متناسب با ابعاد ظرف و به کمک تبر فرم اولیه محصول را کاملاً ذهنی و بر اساس تجربه شکل داده، آنگاه از ابزارهایی چون تیشه، اسکنه، ماتِکِل (ابزاری است شبیه به تیشه با تیغه بلندتر و لبه‌ای جمع شده که به‌منظور تراش داخل ظروف استفاده می‌شود)، موش رنده (رنده دستی)، کِتِنا (ابزاری چوبی شبیه به چکش) و... به خالی کردن داخل ظرف و فرم دهی آن اقدام می‌کند.

هنگامی که ظرف به شکل دلخواه درآمد، مراحل تکمیلی کار انجام خواهد شد. بدین ترتیب که با رنده دستی اضافات بخش‌هایی چون دسته قاشق یا میله عصا را برداشته و با سوهان چوب ساب سطح محصول را صاف می‌کنند. پرداخت نهایی نیز با تیغه تبر که نقش لیسه را ایفاء می‌کند، اتفاق می‌افتد. جهت نقش اندازی بر روی چوب‌ نیز از همان ابزار ابتدایی و ساده همچون مته دستی یا ابزارهای نوک تیز برای خراشاندن و ایجاد نقش استفاده می‌کنند.

 

 

مرحله پایانی لاک‌تراشی را می‌توان مرحله جوشاندن محصول در ظرف شیر عنوان کرد. ظروف چوبی مانند جوله و قاشق، لاک و ... را برای زیباتر شدن و برای بالا بردن مقاومت چوب در برابر آفت‌ها، در دیگی پر از شیر بروی اجاق هیزمی گذارده و به مدت کوتاه می‌جوشانند. در طی این مرحله رنگ چوب نیز به قرمزی متمایل می‌شود که موجب خوش رنگ شدن ظرف می‌گردد.

 همان‌طور که می‌دانید امروزه در مناطق جنگلی کشورمان به‌ویژه مناطق شمال، هر کجا که دسترسی به درختان جنگلی چون نمدار و شمشاد و... امکان‌پذیر باشد می‌توان نشانه‌هایی از تراشیدن ظروف چوبی و لاک و جوله و ... را یافت. شیوه تولید شاید در همه نقاط تا حدی یکسان باشد اما آنچه که آنها را از هم متمایز می‌کند بهره گرفتن از مواد اولیه یا نقوش یا تکنیک‌های حفاظتی موجود در هر منطقه است. به عنوان مثال در مازندران جهت تغییر رنگ در مرحله پرداخت ابتدا ظرف را بر روی آتش گرم می‌کنند سپس مخلوطی از خاک زغال و ماست را بر روی بدنه ظرف مالیده و مجدداً بر روی حرارت می‌گردانند در این روش پس از اتمام کار ظرف به رنگ قرمز مایل به سیاه بسیار خوش‌رنگی در می‌آید اما در منطقه کتول استان گلستان به‌منظور تغییر رنگ و بالا بردن مقاومت آن، ظرف را در دیگ شیر می‌جوشانند.

در حقیقت زندگی مردمان جنگل نشین به‌صورت مستقیم وابسته به جنگل بوده و فلسفه ظریف لاک تراشی نیز از همین همزیستی جدایی‌ناپذیر انسان و طبیعت شکل می‌گیرد. آنها با شناختی که از انواع درختان دارند با استفاده از ابزار بسیار ابتدایی، نیازهای روزمره مردم را مرتفع می‌سازند.

امتیاز شما به این مطلب چنده؟

هیچ نظری ثبت نشده است

نام شما
ایمیل
وب سایت
عنوان
نظرات


بیشتر بخوانید
نبشی و سپری، چه تفاوت هایی باهم دارند؟
نبشی آهنی و سپری از جهات زیادی با هم شباهت هایی دارند. در عین حال آگاهی از تفاوت های آنها می تواند ما را در امور مربوط به طراحی، ساخت و خرید یاری نماید.در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا نبشی و س...
ادامه مطلب >
آشنایی با انواع سوله، نحوه اجرا و پیاده سازی آن ها
سوله به سازه های فلزی شیب دار که بر اساس محاسبات فنی خاص طراحی و ساخته می شوند سوله گویند. از این نوع سازه ها در کارخانه ها ، انبارها ، آشیانه های هواپیما ، مرغداری ها ،سالن های ورزشی ، فروشگاههای بز...
ادامه مطلب >
نکات مهم هنگام خرید ساعت خوب و با کیفیت
ساعت مچی چه برای خانم‌ها و چه برای آقایان، یک اکسسوری مهم به شمار می‌رود که می‌تواند در عین سادگی، جذابیت خاصی به استایل افراد ببخشد.اگر قصد خرید ساعت دارید باید قبل از آن شناخت کافی از انواع ساعت مچ...
ادامه مطلب >
هواکش اگزاست فن چیست و چه کاربردی دارد؟
اگزاست فن یا هواکش دستگاهی جهت اگزاست و انتقال هوای محیط است، انواع اگزاست فن از لحاظ کاربرد یا کارکرد به دو گروه مکنده و دمنده تقسیم بندی می‌شوند. اگزاست فن با هدف ایجاد تهویه مطبوع، دفع هوای آلوده ...
ادامه مطلب >
چاپخانه پگاه:چاپ بنر فوری در تهران
چاپ بنر از جمله موارد مهمی است که می‌تواند برای جلب توجه افراد و سازمان‌ها به کسب و کارتان بسیار موثر باشد. البته فقط در صورتی به این هدف دست پیدا می‌کنید که از خدمات چاپ بنر یک شرکت حرفه ای و با ساب...
ادامه مطلب >
خرید تجهیزات ورزشی از معتبرترین فروشگاه‌های ورزشی
لوازم ورزشی، به اندازه خود ورزش اهمیت دارند؛ به طوری که اگر درست انتخاب نشوند، نتیجه ورزش را تحت تاثیر قرار می‌دهند و حتی به بدن آسیب بیشتری می‌رسانند. بنابراین شاید آسان به نظر برسد؛ اما خرید تجهیزا...
ادامه مطلب >
تولید انواع درب ویلایی فلزی و درب الیزه فرفوژه
درب فرفوژه جزو درب های فلزی شیک و لوکس در ایران می‌باشد که معروف‌ترین درب فلزی تولید شده درب الیزه است.در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در این زمینه را در اختیار شما بگذاریم 
ادامه مطلب >
برای خرید جاروبرقی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
برای خرید جارو برقی نیاز است تا نکات و اطلاعاتی را در رابطه با این نوع دستگاه های کاربردی بدانید تا بتوانید بهترین و مناسب ترین جارو برقی را برای منزل خود خریداری کنید .جاروبرقی یکی از اصلی‌ترین لواز...
ادامه مطلب >
معرفی خدمات شبکه
امروز با توجه به اینکه استفاده از اینترنت و شبکه‌های کامپیوتری در موسسات، سازمان‌ها و ادارات بسیار گسترش یافته است شاهد ارائه خدمات شبکه‌های کامپیوتری بسیار زیادی هستیم.
ادامه مطلب >