در زمان‌های گذشته انسان‌ها برای گرم کردن منزل خود با چالش بزرگی مواجه بودند یعنی کمبود مواد سوختی، به طوری که سوخت‌های فسیلی مانند امروز در دسترس همگان قرار نداشت. بیشتر خانواده‌های ایرانی در روستاها برای گرم نگه داشتن منزل خود از بخاری چوبی استفاده می کردند. اما در خانه‌های شهری به دلیل نبود منابع چوبی امکان استفاده از بخاری چوبی وجود نداشت به همین دلیل از بخاری نفتی استفاده می‌شد، اما قیمت نفت گران و خیلی گران و در دسترس نبود. به همین جهت برای مقابله با سرمای زمستان از کرسی استفاده می کردند.
یکی از مزایای استفاده از کُرسی این بود که تنها فضای زیر کُرسی را گرم نگهداری می کردند. برای این کار تنها چند عدد ذغال گداخته شده هم کفایت می کرد و دیگر نیاز به مصرف زیاد نفت برای گرم کردن کل فضای اتاق نبود. کرسی اعضای خانواده را به هم نزدیک می کرد و خانواده‌ها در کنار هم با آرامش زندگی می کردند، افسوس که امروزه این گرمی خانواده جای خود را به گرمای کل اتاق‌ها داده است. اما هیچ وقت دیر نشده شما می توانید با خرید یک کرسی تاشو دوستی و صمیمیت را به خانواده خود هدیه دهید.
کرسی چیست؟
کرسی وسیله‌ای است که برای گرم‌شدن در زمستان در خانه‌ها به‌طور سنتی استفاده می‌شده‌است.امروزه با استفاده از هیتر و یک میز میتوان یک کرسی ساخت. در افغانستان کرسی با نام «صندلی» شناخته شده‌است.
تاریخچه استفاده از کرسی های ژاپنی:
کرسی ها سال هاست در کشورهای مختلفی در دنیا مورد استفاده قرار می گیرند، برای مثال براسرو (Brasero) نام کرسی های اسپانیایی است. کرسی ژاپنی یا کوتاتسو(Kotatsu)، یک میز کوچک مربعی یا دایره ای است که با نوعی لحاف ژاپنی بزرگ و سنگین به نام فوتون (Futon) پوشانده می شود. در زیر میز یک منبع حرارتی قرارمی دهند. این منبع حرارتی در گذشته یک منبع ذغالی بوده اما اکنون یک منبع الکتریکی است
در اواسط قرن بیستم، سیستم برقی جایگزین ذغال چوب شد. در این سیستم به جای استفاده از گرمای ذغال که در یک گلدان سفالی قرار می گرفت، یک سیستم گرمایش الکتریکی مستقیما به قاب کرسی ژاپنی یا همان کوتاتسو متصل می شد. درسال ۱۹۹۷ از ۸۱ درصد افرادی که کرسی داشتند، دو سوم از کرسی مدرن بهره می بردند. با آمدن سیستم متحرک کوتاتسو، این سیستم گرمایش خانگی به ویژگی مشترک اکثرخانه های ژاپنی تبدیل شد.
آیا کرسی ژاپنی پیش از کرسی ایرانی اختراع شده است؟
استفاده از کرسی برای ایرانیان از آیین های شب اول زمستان است. در بلندترین شب سال که به شب یلدا معروف است، تمام خانواده دور کرسی می نشینند و به حضور هم دیگر دل گرم می شوند.
اینکه این نوع سیستم گرمایش برای شب های سرد زمستانی ابتدا در ایران رایج شده است یا در ژاپن مشخص نیست اما آنچه که واضح است شواهدی وجود دارد که ایرانیان در زمان قاجار یعنی قرن هجدهم میلادی از کرسی استفاده می کردند. در حالی که تاریخ اختراع کرسی قرن چهاردهم عنوان شده است.
علت استفاده از کرسی:
مردم ژاپن برای گرم‌کردن و سلامتی بدن خود در زمستان از وسیله‌ای به‌نام "کوتاتسو" استفاده می‌کنند که مانند کرسی سنتی کشورمان است.
در سرمای پاییز و زمستان هیچ وسیله گرمازایی به‌اندازه بخاری و کرسی لذتبخش نیست؛ به‌ویژه "کرسی" که بی‌نهایت آرامش‌بخش و راحت است و با داشتن یکی از آنها در گوشه‌ای از اتاق نشیمن می‌توانید علاوه بر استراحت، روی سطح آن غذا میل کرده یا کارهای روزانه خود را انجام دهید.
امروزه استفاده از کوتاتسو محدود به خانه‌های ژاپنی نیست؛ با توجه به محبوبیت و راحتی آن و صرفه‌جویی در انرژی، اکنون در آمریکا و سایر کشورها به‌ویژه در اروپا به همان اندازه مشهور است و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مردم ژاپن دلایل بسیاری را برای استفاده از این کرسی دارند؛ به‌عقیده آنها کوتاتسو برای سلامتی انسان مفید است؛ کوتاتسو بهترین روش برای گرم کردن آرام بدن است؛ پاها در زیر کرسی آرام آرام گرم می‌شود و این گرما به دیگر نقاط بدن انتقال پیدا می‌کند.
کرسی شامل چه قسمت‌هایی می‌شود؟
پله: هر کُرسی شامل چهار گوشه است که به هر گوشه آن یک پله گفته می‌شود.
منقل یا چاله: در زیر کرسی یعنی دقیقا وسط آن برای گرم کردن فضای داخلی از یک منقل استفاده می‌شود. البته در گذشته خانواده‌های کم در آمد که توان خرید منقل کرسی را نداشتند یک چاله روی زمین می‌کندند که محل قرار دادن ذغال بود.
لحاف کرسی: یک لحاف بزرگ و تقریبا ضخیم بود که روی کرسی انداخته می‌شد به طوری که سرتاسر کرسی را پوشش می‌داد.
روکرسی: برای اینکه شستشوی لحاف کرسی کاری دشوار بود برای جلوگیری از کثیف شدن لحاف یک پارچه روی لحاف پهن می کردند تا مانع از کثیف شدن لحاف با مواد غذایی شود به این پارچه روکرسی می‌گویند.
انواع کُرسی:
کرسی ذغالی: این قدیمی‌ترین مدل این وسیله است از نظر ساختاری دقیقا مشابه مدلهای جدید می‌باشد با این تفاوت که گرمای ذغال باعث گرم شدن فضای داخلی کرسی می‌شود.
کرسی برقی: این وسیله دقیقا از نظر ساختاری شبیه به مدلهای کلاسیک ساخته می‌شود. به دلیل سختی روشن کردن ذغال در مدلهای کلاسیک، در کرسی‌های جدید از هیتر برقی مخصوص استفاده می شود.
کرسی تاشو: متاسفانه امروزه به دلیل فضای کم منزل و عدم داشتن نقطه مناسب برای نگهداری کرسی در فصل گرم سال امکان استفاده از کرسی های بالا وجود ندارد، به همین علت مدلهای تاشو ساخته شدند، زمانی که شما نیاز به کرسی ندارید به راحتی آن را جمع می کنید و اندازه‌ی یک چمدان می شود که نگهداری آن را آسان می‌کند.
با فواید درمانی کرسی آشنا شوید:
- *خونرسانی بهتر با کرسی
- *خارج کردن مواد زائد از بافت های بدن
- *تقویت حافظه
- *تاثیرعالی کرسی بر روماتیسم و آرتروز
- *کرسی در درمان دیابت
- *تنظیم ترشح غدد
- *دفع الکتریسیته ساکن بدن
خطر استفاده از کُرسی:
مهم‌ترین خطری که کرسی برای شما می تواند به همراه داشته باشد، خفگی بر اثر منواکسید کربن است در گذشته به آن اصطلاحا دودی شدن گفته می شد. از دیگر خطراتی که شما را تهدید می‌کند، سوختگی پا و آتش سوزی حاصل از ذغال است. به همین منظور امروزه به جای استفاده از ذغال از هیتر برقی مخصوص کرسی استفاده می شود.
جایگاه کرسی در فرهنگ ایران:
در فرهنگ و سنت ایرانی کرسی چیزی بسیار فراتر از یک دستگاه گرم‌کننده است و به عنوان یکی از لوازم فرهنگ سنتی جایگاهی خاطره‌انگیز و نوستالژیک دارد، به این سبب که حرارت دلچسب، بی‌نظیر و تنبلی آورش اعضاء خانواده را گرد هم می‌آورد، که آنها با خوردن خوراکیهای زمستانی و شنیدن حکایات پدر بزرگ و مادربزرگ زمستان را سپری می‌کردند. در جشن‌های سنتی ایرانیان همچون شب یلدا و نوروز کرسی نقشی برجسته در جمع کردن اعضای خانواده به دور یکدیگر داشته‌است.
قبل از خرید کرسی به این نکات توجه کنید:
قیمت کُرسی: قبل از هر کاری مشخص کنید برای خرید کُرسی چه میزان قرار است بپردازید، زمانی که شما میزان بودجه را مشخص کنید، خود به خود خیلی از مدل‌هایی که در محدوده انتخاب شما قرار ندارند، حذف شده و انتخاب برای شما آسان می شود.
تعداد نفرات: مشخص کنید که کُرسی را برای چند نفر قرار است استفاده کنید. با توجه به تعداد اعضای خانواده خود اندازه کُرسی را انتخاب کنید. البته بهتر است فضای اتاق را هم در نظر بگیرید.
جنس چوب: بهترین و مقاوم‌ترین چوبی که در ایران وجود دارد چوب درخت گردو است. اگر به دنبال یک کُرسی محکم و مقاوم هستید، چوب گردو و توت بهترین نوع چوب برای ساخت کرسی هستند.
نوع سیستم گرمایش: به طور کلی سیستم گرمایش کرسی‌ها از طریق ذغال و برق صورت می گیرد، کرسی‌های ذغالی دارای یک منقل هستند که با ذغال پر می‌شود، اما مدلهای برقی دارای یک هیتر مخصوص به خود می‌باشند، معایب و مزایای هر یک از آنها در قسمت قبل برسی شد.
ارتفاع کُرسی: آن چه در کتاب‌های قدیمی در مورد ارتفاع کُرسی به آن اشاره شده است، ارتفاع کُرسی از کف زمین تا سطح میز باید چیزی در حدود سه وجب باشد. اگر بیشتر از این مقدار باشد لحاف کُرسی روی زمین قرار نمی گیرد و اگر کمتر از این اندازه باشد، به سختی می توان زیر کرسی رفت و از آن خارج شد.
ساختار: ساختار کرسی‌ها با هم متفاوت است، اگر محل مناسب برای نگهداری از کُرسی در فصل بعد را ندارید، بهتر است مدل تاشوی آن را خریداری کنید زیرا هنگامی که به آن نیاز ندارید، می توانید آن را تا سال بعد جمع کرده و در حجمی اندازه یک چمدان نگهداری کنید.