شوره سر چیست؟
شوره کلمه ی بسیار کوتاهی است که می تواند دردسرهای بسیار زیادی داشته باشد! یعنی هیچ کس توقع ندارد که شوره ی سر، مشکلاتی نظیر التهاب وخیم پوستی، ریزش مو، زشت شدن و کدر شدن موها، خارش سرسام آور و ... ایجاد کند. اما متاسفانه گریبان تعداد زیادی از افراد را گرفته و زندگی روزمره ی آن ها را مختل کرده است.
علت شوره سر چیست؟
همان طور که می دانید کل پوست بدن شما دائماً در یک چرخۀ مرگ و بازسازی قرار دارد. اگر شما موهای خود را به طور مرتب شامپو و شانه نکنید، پوست های مرده کف سر نمی ریزد و تبدیل به شوره ی سر می شود. البته عوامل دیگری هم هستند که منجر به شوره می شوند. در ادامه به این عوامل می پردازیم:
1 - کم شستن موها
اگر موهایتان را به طور مرتب نشویید، چربی و سلول های پوست سر تجمع پیدا می کنند و پوست سر شوره می زند.
2 - قارچ مالاسه زیا
«مالاسزیا» قارچی مخمرمانند است که می تواند باعث شوره ی سر شود. مالاسزیا به طور طبیعی بر روی سطوح پوست و درون بدن انسان یافت می شود؛ ولی معمولاً به پوست سر محدود می شود.
در بسیاری از موارد پوست افراد با این نوع قارچ منجر به یک واکنش غیرطبیعی شده و موجب می شود سلول های پوست سر بیش از حد رشد کرده و بعد شروع به پوسته ریزی کند. این پوسته پوسته ها معمولاً سفید بوده و به آسانی روی مو و لباس های شما قابل مشاهده است. بعضی از پزشکان معتقدند که علت احتمالی آن «درماتیت سبورئیک» است که در پوست سر رخ می دهد.
3 - پوست خشک
گاهی اوقات شوره ی سر تنها به علت خشکی پوست است. در این حالت شوره و پوسته پوسته های پوست سر معمولاً ریزتر و خشک تر از پوسته هایی است که به دلیل بیماری های دیگر ایجاد می شوند. همچنین، قرمزی و التهاب پوست در این مورد کمتر است. اگر شوره سر شما ناشی از خشکی پوستتان باشد، احتمالاً پوست قسمت های دیگری از بدنتان، مانند پاها و دست هایتان نیز خشک است.
4 - درماتیت سبورئیک
شایع ترین علت شوره ی سر بیماری «درماتیت سبورئیک» است. این بیماری با عنوان پسوریازیس سبورئیک، اگزمای سبورئیک یا بیماری پوستی کلاه گهواره در کودکان و نوزادان نیز شناخته می شود.
شاخص ترین نشانه برای این بیماری قرمزی و چربی پوست به همراه پوسته پوسته هایی به رنگ سفید و زرد است.
این علائم بر روی پوست سر و یا در دیگر مناطق بدن که دارای غدد چربی متعدد هستند مانند ابروها، دو طرف بینی، پشت گوش ها، زیر بغل، روی سینه ها و یا حتی ناحیه ی کشاله ران ظاهر می شوند.
5 - درماتیت تماسی
به واکنش التهابی بدن به هر محرکی، «درماتیت» گفته می شود. زمانی که این بیماری به صورت راش یا ضایعه ی پوستی روی سطح بدن ظاهر شود، «درماتیت تماسی» نامیده می شود. بیشتر اوقات در درماتیت تماسی پوست سر قرمز و پوسته پوسته می شود و با خارش همراه است. هر ماده ای می تواند موجب این گونه واکنش ها شود، به ویژه حساسیت به موادی که در شامپو، رنگ و یا محصولات حالت دهنده ی مو به کار می رود.
6 - دیگر بیماری ها
دیگر بیماری های مزمن پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس نیز می توانند باعث فلسی شدن پوست سر بشوند. در هر دوی این بیماری ها چندین لایه سلول مرده در سطح پوست جمع شده و پوسته های فلسی شکل زبر و ضخیم ایجاد می کنند. پوسته های ایجاد شده روی مو و لباس ها دیده می شوند و ممکن است با شوره ی سر معمولی اشتباه گرفته شوند؛ زیرا همیشه فلس های ناشی از این بیماری ها روی سر قابل مشاهده نیست.
یک شامپو ضد شوره خوب باید چه موادی را داشته باشد؟
انتخاب شامپوی مناسب ضد شوره به عوامل مختلفی بستگی دارد. از نوع پوست سر گرفته تا میزان شوره هایی که در سر شما وجود دارد، هر کدام می توانند عواملی تعیین کننده باشند. این حتی به مواد تشکیل دهنده ی شامپو نیز بستگی دارد. در ادامه لیستی از مواد ضروری که باید در هر شامپو ضد شوره ای وجود داشته باشد را بیان خواهیم کرد:
Zinc Pyrithione : این ماده، ضد قارچ، ضد باکتری و ضد التهاب است که از تولید مثل قارچ Malassezia جلوگیری می کند. به همین ترتیب به کاهش تولید مخمر و شوره در پوست سر کمک می کند. طبق نظر متخصصان، Zinc Pyrithione خطرات و عوارض سولفید سلنیوم را ندارد.
این ماده می تواند به بهبود بافت کلی و سلامت ریشه ی موهای شما کمک کند. علاوه بر این، این ماده باعث از بین رفتن سلول های مرده از پوست سر می شود و بنابراین رشد مو را افزایش می دهد. اگر شوره سر باعث ریزش موهای شما می شود، توصیه می کنیم که حتما از وجود آن در شامپو ضد شوره مطمئن شوید.
سلنیوم سولفید : این ماده به پوست سر در مبارزه با قارچ کمک می کند. همچنین از تولید بیش از حد روغن های طبیعی در پوست سر جلوگیری می کند. این ماده به عنوان یک نوع تسکین دهنده شناخته می شود. با این وجود، اگر از داروهای شیمیایی برای درمان پوست سر خود استفاده می کنید، از محصولاتی که این ماده را دارند، استفاده نکنید.
کتوکونازول : این ماده موثر ترین و قدرتمندترین ماده ی ضد قارچ محسوب می شود. این ماده به پروتئین طبیعی موهای شما متصل می شود و قارچ های اضافی که به طور طبیعی روی پوست سر ایجاد می شوند را از بین می برد.
حتی بعد از مدتی اگر دیگر از شامپوی حاوی این ماده استفاده نکنید، کتوکونازول در پوست سر شما باقی می ماند و به مبارزه با قارچ ها ادامه می دهد.
Coal Tar : اگر پوست سرتان چرب باشد، حضور آن در شامپو بسیار مفید خواهد بود. این ماده یک ضد قارچ طبیعی است، اما نباید روی موهای تحت درمان یا رنگ شده استفاده شود.
اسید سالیسیلیک : اسید سالیسیلیک به عنوان یک ماده ی پاک کننده و لایه بردار عمل می کند. به همین ترتیب، در از بین بردن پوسته ها و شوره ی سر کمک خواهد کرد.
البته استفاده از شامپویی که حاوی این ماده باشد، ممکن است باعث خشکی پوست سر شود. از این رو بهتر است شامپویی را انتخاب کنید که در کنار اسید سالیسیلیک از یک نرم کننده یا مرطوب کننده استفاده کرده باشد.
مواد طبیعی مانند سرکه ی سیب، آب سیب، روغن های ضروری (روغن جوجوبا، روغن نارگیل، روغن رزماری، نئیم، عصاره ی لیمو و ...) ملایم تر از شامپوهای شیمیایی ضد شوره عمل می کنند. پس در کنار شامپو می توانید از این مواد نیز برای درمان شوره ی سر استفاده کنید.
روغن درخت چای : این ماده ضد عفونی کننده، آنتی بیوتیک و ضد قارچ است و به پاکسازی پوست سر شما کمک می کند.
عصاره چای سبز : متخصصان می گویند که چای سبز پتانسیل درمان شوره سر و پسوریازیس را دارد.
درمان شوره سر
استفاده از شامپو ضد شوره یکی از بهترین و ساده ترین روش های درمانی است. تقریباً انواع گوناگون شامپو مناسب شوره سر به صورت گسترده در دسترس همگان وجود دارد و نیازی به نسخه ی پزشک نیست. اما فراموش نکنید انتخاب بهترین شامپو برای شوره سر ساده نیست.
زمانی که می خواهید برای درمان خود از شامپوهای ضدشوره استفاده کنید بهتر است که چندین نکته ی مهم و کلیدی را در نظر داشته باشید؛ اول اینکه علت شوره ی سر شما چیست؟ شامپویی که به دنبال آن هستید باید دارای چه مواد موثره ای باشد؟ و اینکه شما چه نوع مویی دارید؟
هر کدام از شامپوهای ضد شوره ی سر بر اساس یک نوع ماده موثره ی فعال عمل می کنند و غالباً دارای فرمولی هستند که می توانند علل مختلف شوره ی سر مانند خشکی، تحریک پذیری و تجمع سلول های مرده پوست را مورد هدف قرار دهند. در ادامه با هر کدام از این مواد اولیه آشنا می شویم.
انتخاب بهترین شامپو برای شوره سر
بهترین شامپو ضد شوره برای شما شامپویی است که علت شوره ی سر را هدف قرار دهد، به موی شما آسیب نرساند و بهترین عملکرد را داشته باشد. حتی زمانی که شما با پزشک خود مشورت کنید و تمام علت ها و جوانب احتمالی در مورد شوره ی سر را در نظر بگیرید، باز هم ممکن است در رابطه با درمان شوره ی سر مجبور به آزمون و خطا شوید.
با وجود تنوع زیادی که وجود دارد، پیدا کردن بهترین شامپو برای شوره ی سر امری زمان بر است. شما بعد از یک بار استفاده از هر نوع شامپویی، نتایج قابل توجهی را در موهایتان مشاهده خواهید کرد. هرگونه تفاوتی را که متوجه می شوید، ثبت کنید و سعی کنید برای حداقل دو هفته تا یک ماه از یک نوع شامپو استفاده کنید.
نحوه استفاده از شامپو ضد شوره
شامپو ضد شوره برای از بین بردن میکروب ها و به خصوص قارچ ها نیاز به دوره درمان طولانی دارد و به این ترتیب استفاده می شود:
- موها را مرطوب کنید.
- مقدار کافی از شامپو را به خوبی به پوست سر بمالید.
- شامپو را به مدت 5 دقیقه یا طبق دستور، روی سر خود بگذارید.
- سپس آن را کاملاً بشویید، چون باقی ماندن شامپو ممکن است پوست را تحریک کند.
شامپو یا نرم کننده مورد استفاده را به آرامی بر روی پوست سر خود ماساژ دهید. محکم شستن موها،رنگ و دکلره و دیگر آرایش های مرتبط با مو، باعث ایجاد بثورات (جوش های قرمز کوچک) می شوند و رطوبت پوست سر را از بین می برند.